Perkataan
’akad’ boleh diterjemahkan membawa maksud kontrak. Dalam
istilah fiqh, akad memberi maksud: "ikatan yang terhasil daripada dua
ungkapan atau apa saja yang mengambil tempatnya sebagai bahasa isyarat dan
penulisan oleh dua pihak yang berlainan yang boleh melahirkan hukum syarak
tertentu".
Seperti
ibadat lain, akad juga ada rukun. Pada pandangan Hanafi, rukun akad satu
saja iaitu ijab dan qabul. Sedangkan jamhur faquha menyatakan rukun akad
ada tiga. Tiga rukun itu ialah ijab dan qabul, pihak yang berakad, serta
perlu ada subjek akad.
Ijab
dan qabul - Adalah ungkapan atau perkataan menunjukkan persetujuan
dua pihak berkontrak. Bagi Hanafi, ijab merujuk perkataan diucap
orang pertama dan qabul oleh orang kedua, tanpa mengira siapa pemilik dan
pembeli. Contohnya, jika pembeli mengatakan saya ingin membeli buku ini, maka
ucapan itu dianggap ijab. Manakala ucapan persetujaun penjual buku
itu dijadikan sebagai qabul.
Namun,
jumhur faquha berpegang kepada siapa pengucapnya. Pemberi milik,
contohnya penjual, ucapannya dianggap sebagai ijab. Manakala,
penerima milik pula dikatakan melakukan qabul. Jadi, tidak kisah
siapa yang memulakan ucapan dalam urusniaga itu.
Ijab
dan qabul tertakluk kepada syarat sah, yakni ia hendaklah menggambarkan
secara jelas kehendak sebenar pihak yang melakukan akad. Maka,
kelayakan itu tertakluk bahawa orang melakukan akad itu waras dan memahami apa
diungkapkan. Ini bermaksud, akad orang tidak berakal dan tidak
memahami apa yang diungkapkan adalah tidak sah. Budak dan orang tidak waras
tidak sah akadnya kerana tergolong tidak mampu memahami apa sebenarnya ingin
dilakukan.
Syarat
kedua adalah kandungan qabul mesti selaras dengan kandungan ijab. Ia
membawa maksud apa terkandung dalam ijab adalah juga menjelaskan maksud qabul
sama. Contohnya, jika A mengatakan ingin menjual kamera NIKON D300 dengan
harga RM4000, maka qabul daripada B juga ada membeli kamera NIKON D300 dengan
harga RM4000. Kandungannya dianggap tidak selari jika qabul B ingin
membeli kamera CANON EOS 300 dengan harga RM4000. Biarpun harganya sama, tetapi
ia melibatkan barang berlainan. Yakni menunjukkan kandungan qabul
tidak selari dengan kandngan ijab.
Syarat
ketiga menetapkan ungkapan qabul hendaklah saling berkaitan dan ada
kesinambungan seperti ungkapan ijab, yakni perkara itu berlaku dalam
satu majlis, serta kedua-dua pihak saling memahami ungkapan dikeluarkan.
Akad
terdapat sighahnya, yakni apa jua cara digunakan untuk melakukan akad itu, sama
ada perkataan, perbuatan atau kaedah lain yang difahami. Penyataan
secara langsung amat penting kerana jika ia tidak dizahirkan, maka apa yang
terkandung di dalam hati tidak diketahui orang lain. Jadi, apa yang
hanya terdetik di dalam hati tanpa dizahirkan tidak dianggap sebagai satu akad,
sama ada ijab mahupun qabul.
Akad
sebenarnya menjelaskan mengenai kehendak. Dalam hal ini, kehendak
terdapat dua kategori, yakni kehendak dalaman (batin) dan kehendak luaran
(zahir). Kehendak dalaman adalah apa terdetik di dalam hati ataupun
niat. Apa yang dalaman hendaklah dizahirkan dalam bentuk perkataan
atau apa-apa bentuk yang diterima syarak.
Kehendak
luaran pula merujuk kepada apa-apa tindakan atau perbuatan yang dizahirkan
untuk menyatakan kehendak itu. Ia sama ada dalam bentuk perkataan,
perbuatan dan sebagainya yang diterima syarak.
Subjek
akad - rukun kedua ini merujuk kepada sesuatu yang berlaku ke
atasnya atau yang menjadi sasaran utama dalam akad
berkenaan. Sesungguhnya subjek akad berbeza sifatnya. Ia
bergantung jenis akad itu, sama ada berbentuk material seperti kereta yang
dijadikan subjek jual beli, mahupun manfaatnya saja seperti rumah kedai dalam
akad sewaan. Selain itu, subjet akad boleh juga dalam bentuk khidmat
atau tenaga bagi akad wakalah.
Subjek
akad perlu memenuhi syarat tertentu. Pertamanya tidak berlawanan
dengan kehendak dan hukum syarak. Contohnya, akad mencuri tidak sah kerana
perbuatan itu ditegah syarak. Perkara kedua ialah benda itu ada semasa akad
dijalankan. Pun, syarat ini tidak disepakati. Elemen ketiga pula
menetapkan kedua-dua pihak tahu maklumat lengkap tentang subjek akad. Manakala
terakhirnya, subjek akad berkenaan boleh diserahkan pada masa
dipersetujui.
Pihak
yang berakad - Merujuk kepada mereka yang membuat penawaran pada
sebelah pihak dan sebelah pihak lagi ialah penerimaan. Seperti telah
disebut sebelum ini, pihak berakad tertakluk kepada mereka mempunyai kelayakan
(al-ahliyyah) saja.
Al-ahliyyah
merujuk kepada seseorang yang layak dan boleh melakukan akad pada pandangan
syarak. Ia meliputi kelayakan menerima dan
melaksana. Kelayakan itu pula terbahagi kepada kelayakan sempurna
dan tidak sempurna. Ini merujuk kepada peringkat perkembangan hidup dari
peringkat janin hingga umur baligh.
No comments:
Post a Comment